Kalp hastalığı
Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri (CDC), kalp rahatsızlığı (kardiyovasküler hastalık olarak da bilinir) ABD’de önde gelen ölüm nedenidir. Bu geniş terim aşağıdakileri içeren geniş bir kardiyovasküler sorun yelpazesini kapsar:
- koroner arter hastalığı
- kalp ritmi anormallikleri (aritmi)
- arterlerin sertleşmesi (ateroskleroz)
- kalp enfeksiyonları
- konjenital kalp kusurları
Kan damarları tıkandığında veya daraldığında kalp krizi, felçler ve diğer komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Kalp hastalığı ölümcül olabilirken çoğu insanda da önlenebilir. Erken sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıklarını benimseyerek, daha sağlıklı bir kalp ile daha uzun yaşayabilirsiniz.
Kalp Hastalığı İçin Bazı Risk Faktörleri Nelerdir?
Kalp hastalığı için birçok risk faktörü vardır, bazıları önlenebilir, diğerleri değildir. CDC, Amerikalıların yüzde 49’unun en az bir risk faktörüne sahip olduğunu söylüyor. Bunlardan bazıları şunları içerir:
- yüksek tansiyon (hipertansiyon)
- yüksek kolestrol (ve düşük HDL seviyeleri)
- sigara içmek
- şişmanlık
- fiziksel hareketsizlik
Örneğin, sigara içmek, önlenebilir bir risk faktörüdür. Ulusal Diyabet Bilgi Takas Merkezi’ne göre sigara içen kişiler kalp hastalığı geliştirme riskini iki katına çıkarıyor.
Diyabetli olanlar da kalp hastalığına yakalanma riskinde yüksek olabilir; çünkü yüksek kan şekeri seviyeleri aşağıdaki riskleri artırır:
- göğüs ağrısı (angina)
- kalp krizi
- inme
- koroner arter hastalığı
Şeker hastalığınız varsa, kalp rahatsızlığı geliştirme riskinizi sınırlandırmak için glikozunuzu kontrol etmek esastır. Amerikan Kalp Derneği, tip 2 diyabetli insanlarda kalp hastalığının en sık görülen nedenidir.
Aile öyküsü, etnisite, cinsiyet ve yaş diğer risk faktörleridir. Bu risk faktörleri önlenebilir değildir. Mayo Clinic’e göre aile geçmişi, kalp rahatsızlığı geliştiren bir aile üyesi olarak tanımlanmaktadır:
- 55 yaşın altındaki erkekler (özellikle bir baba veya erkek kardeş)
- kadınlar için 65 yaş altı (anne ve kızkardeşi)
Etniklik de bir faktördür. Asya ve Afrika kökenli gruplar, diğer gruplardan daha fazla kalp hastalığı riski altındadır. Ayrıca, erkekler kadınlardan çok kalp hastalığı için risk altındadır.
Son olarak, yaşınız inme riskinizi artırabilir. Dünya Kalp Federasyonu’na göre, 55 yaşından sonra inme riskiniz her on yılda iki katına çıkar.
Kalp Hastalığını Nasıl Önleyebilirim?
Daha önce de belirttiğimiz gibi, örneğin ailenizin geçmişi, kalp rahatsızlığı için bazı risk faktörlerini önleyemez. Ancak kontrol edebileceğiniz risk faktörlerini azaltarak kalp hastalığı geliştirme şansınızı azaltmak hala önemlidir.
Sağlıklı tansiyon ve kolesterol aralıklarına sahip olmak, sağlıklı bir kalp için atmanız gereken ilk adımlardan bazılarıdır. Sağlıklı bir kan basıncı, 120 sistolik ve 80 diyastolik (genellikle “80’in üstünde 120” veya “120/80 mm Hg” olarak ifade edilir) olarak kabul edilir. Sistolik, kalp daralırken basıncın ölçümüdür. Diyastolik kalp dinlenirken ölçülür. Yüksek rakamlar, kalbin kan pompalamak için çok çalıştıklarını gösterir.
Kolesterol okumalarınız için hedefiniz, risk faktörlerinize ve kalp sağlığı geçmişinize bağlı olacaktır. Kalp hastalığı riski yüksekse, şeker hastalığına yakalandıysanız veya daha önceden bir kalp krizi geçirmişseniz, hedef seviyeniz düşük veya ortalama riski olan kişiler için önerilenlerin altındadır.
Göründüğü kadar basit, stres yönetimi de riskini azaltabilir. Kalp hastalığına katkıda bulunan kronik stres değerini hafife alma. Sık sık boğulmuş, endişeli veya hareket halindeyken iş değiştiren veya boşanma geçiren gibi stresli yaşam olaylarıyla baş ediyorsanız doktorla konuşın.
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersizler de önemlidir. Doymuş yağda ve tuzda yüksek gıdalardan kaçının. Mayo Clinic, günlerin çoğunda 30 ila 60 dakika egzersiz yapmanızı önerir. Özellikle kalp rahatsızlığınız varsa, bu yönergelere güvenle uyduğunuzdan emin olmak için doktorunuza danışın.
Eğer içiyorsanız, durun. Sigaradaki nikotin, kan damarlarının daralmasına neden olarak oksijenli kan dolaşımını zorlaştırarak ateroskleroza neden olabilir.
Bir kalp hastalığı teşhisi konduktan sonra ne yapabilirim?
Yakın geçmişte kalp rahatsızlığı tanısı aldıysanız, olabildiğince sağlıklı kalmanız için atabileceğiniz adımlar hakkında doktorunuzla konuşun. Randevunuza günlük alışkanlıklarınızı ayrıntılı bir liste hazırlayarak hazırlayabilirsiniz. Olası konular arasında şunlar bulunur:
- alacağın ilaçlar
- düzenli egzersiz rutininiz
- tipik diyetiniz
- kalp hastalığı veya inme ile ilgili herhangi bir ailenin geçmişi
- kişisel tarihe göre yüksek tansiyon veya şeker hastalığı
- Yaşadığınız herhangi bir semptom (kalp, baş dönmesi veya enerji eksikliği gibi)
Doktorunuzu düzenli olarak görmek, yaşayabileceğiniz bir yaşam tarzı alışkanlığınızdır. Bu şekilde, potansiyel herhangi bir sorun olabildiğince erken yakalanabilir. Yüksek tansiyon gibi belirli risk faktörleri, kalp rahatsızlığı riskinizi azaltmak için ilaçlarla tedavi edilebilir.
Doktorunuz ayrıca aşağıdakiler için ipucu da verebilir:
- sigarayı bırakmak
- kan basıncını kontrol etme
- düzenli egzersiz yapmak
- sağlıklı kolesterol seviyelerini korumak
- kilo kaybetmek
- sağlıklı yemek
Bu değişiklikleri bir kerede halletmek mümkün olmayabilir. Hangi yaşam tarzı değişikliklerinin en büyük etkiye sahip olacağı konusunda sağlık uzmanınızla görüşün. Bu hedeflere yönelik küçük adımlar bile sizi sağlıklı tutmanıza yardımcı olacaktır.
Kalp Hastalığına Bir Tedavi Var mı?
Kalp hastalığı iyileştirilemez veya tersine çevrilebilir. Bir ömür boyu tedavi ve dikkatli izlemeyi gerektirir. Kalp hastalığının semptomlarının çoğunun ilaçlar, prosedürler ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hafifletilmesi mümkündür. Bu yöntemler başarısız olduğunda, koroner girişim veya baypas ameliyatı kullanılabilir. Yine de arterlerindeki hasarı tersine çevirmenin yolu yoktur. Şu an genel sağlık durumunuzdan sorumlu olmak önemlidir.